2015-12-07
Od 8 grudnia 2015 do 20 listopada 2016 trwać będzie Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia. Papież Franciszek w bulli „Misericordiae vultus” z dnia 11 IV 2015 opisał najistotniejsze cechy Bożego miłosierdzia. W skrócie to jest tak: „Fundamentem konstrukcji podtrzymującej całe życie Kościoła jest miłosierdzie”. „Bóg jest miłością. ” Nigdy nie mamy się zmęczyć miłosierdziem.
*
Sytuacja światowa i polska jest niepokojąco nowa i trudna w 2015 roku. Taka będzie na początku przyszłego roku 20116. Papież mówi o III wojnie światowej w kawałkach. Europa wolna i otwarta, ale i przerażona z powodu nadmiaru przybywających uchodźców. Wybuchy i zamachy terrorystyczne w różnych miejscach Europy, ostatnio w Paryżu. Lęk wielki. Spokojni ludzie nie mogą się nadziwić, jak wobec tych zjawisk zachowują się politycy, rządy, media i wpływowe ośrodki opiniotwórcze. Papież mówi o koniecznym miłosierdziu wobec uchodźców, którzy ze strachu uciekają od wojny i śmierci. Trzeba im otworzyć granice i domy. Polskie władze są niechętne uchodźcom, jakby nie chciały być prochrześcijańskie (chociaż za takie się uważają, zdecydowanie aż za bardzo przyjazne Kościołowi). Niechęć do niespodziewanych przybyszów i stanowisko za karą śmierci osłabia ich deklaracje wierzących w Chrystusa. Jezus ustala reguły najwyższe: cokolwiek uczyniliście jednemu tych najmniejszych, mieście uczynili. Nie kapłan żydowski ani lewita, lecz obcy Samarytanin udzielił pomocy poranionemu przez innych leżącemu przy drodze i potrzebującemu pomocy. Więc papieski rok miłosierdzia – jubileusz nadzwyczajny – jest świeżym spojrzeniem na świat i na nasze zachowania.
* *
Oto niektóre myśli papieskie.
Jakie jest miłosierdzie i jego miejsce w Piśmie Świętym? Papież daje określenia i definicje miłosierdzia oraz sięga do setek motywów i obrazów tego miłosierdzia w Biblii.
Jezus jest obliczem miłosierdzia Boga Ojca. Od Mojżesza na różne sposoby i w wielu momentach historii objawia się Bóg jako miłosierny, litościwy, cierpliwy, bogaty w łaskę i wierność. W czasie gotowym zesłał Jezusa, swego Syna, odtąd kto widzi Syna, widzi i Ojca. I „Jezus całą swoją osobą objawia miłosierdzie Boga”. „Kontemplacja tej tajemnicy miłosierdzia jest źródłem radości, ukojenia i pokoju. Jest warunkiem naszego zbawienia” .
Papież wyjaśnia co to za słowo „miłosierdzie”. Ono objawia Trójcę Św. To najwyższy i ostateczny akt Boga wychodzącego ku nam. „To podstawowe prawo w sercu każdego człowieka, gdy patrzy on szczerymi oczami na swojego brata…” To droga łącząca Boga z człowiekiem… Są chwile, kiedy chcemy mocniej utkwić wzrok w miłosierdzie. Oto teraz ten rok jest do tego.
Od Maryi zaczynam – Niepokalanej (8 XII) – i otwieram Drzwi Święte i te Drzwi staną się Bramą Miłosierdzia – pisze papież Franciszek. Po grzechu Adama i Ewy Bóg nie chciał zostawić ludzkości samej, wystawionej na działanie zła. Nikt nie może ograniczyć miłości Boga, który przebacza. Miłosierdzie będzie zawsze większe od każdego grzechu. W tę właśnie Uroczystość Niepokalanego Poczęcia otworzę z radością Drzwi Święte. Z tej okazji staną się one Bramą Miłosierdzia. Potem kolejne rzymskie Drzwi, a biskupi otworzą je w swoich katedrach, konkatedrach i innych ważnych miejscach kultu. Będzie to widzialny znak komunii całego Kościoła.
* * *
Dlaczego 8 XII? Bo jet ważny we współczesnej historii Kościoła. Bo to 50. rocznica zakończenia Soboru Watykańskiego II, który zaczął nowy bieg historii. Ojcowie zgromadzeni na Soborze czuli silną potrzebę mówienia o Bogu w sposób bardziej zrozumiały. „Po rozbiciu murów, które przez zbyt długi czas trzymały Kościół w zamknięciu jak w uprzywilejowanej cytadeli, nadszedł czas na głoszenie Ewangelii w nowy sposób.” Powracają słowa Jana XXIII rozpoczynające Sobór: «Dziś jednakże Oblubienica Chrystusa woli posługiwać się raczej lekarstwem miłosierdzia, aniżeli surowością. […] Kościół Katolicki pragnie okazać się matką miłującą wszystkich, matką łaskawą, cierpliwą, pełną miłosierdzia i dobroci względem synów odłączonych, podnosząc za pośrednictwem tego Soboru Powszechnego pochodnię prawdy katolickiej». W tym samym horyzoncie poruszał się również bł. Paweł VI, który tak wyraził się na zakończenie Soboru: «Chcemy przede wszystkim zwrócić uwagę na to, iż religią naszego Soboru była przede wszystkim miłość; […]. Biblijna historia o Samarytaninie stała się paradygmatem duchowości Soboru. […] Strumień miłości i uwielbienia wylał się z Soboru na współczesny świat ludzki. Odrzucono naturalnie błędy, owszem; ponieważ to wymaga miłości nie mniej, niż prawdy; ale dla osób pozostało tylko wezwanie, szacunek i miłość. Zamiast deprymujących diagnoz, zachęcające lekarstwa; zamiast złowrogich przewidywań, w stronę świata współczesnego wysłaliśmy z Soboru przesłania pełne zaufania: jego wartości nie tylko zostały uszanowane, ale i uhonorowane, jego wysiłki wsparte, jego zamierzenia oczyszczone i pobłogosławione. […] I jeszcze inną rzecz powinniśmy zauważyć: całe to bogactwo doktrynalne jest zwrócone w jednym kierunku: służyć człowiekowi. Człowiekowi, możemy tak to powiedzieć, w każdym jego położeniu, w każdej jego chorobie i w każdej jego potrzebie».”
Rok Jubileuszowy zakończy się w uroczystość liturgiczną Jezusa Chrystusa, Króla Wszechświata, 20 listopada 2016 roku. „O jakże pragnę, aby nadchodzące lata były naznaczone miłosierdziem tak, byśmy wyszli na spotkanie każdej osoby, niosąc dobroć i czułość Boga! Do wszystkich, tak wierzących jak i tych, którzy są daleko, niech dotrze balsam miłosierdzia jako znak Królestwa Bożego, które jest już obecne pośród nas.”
* * * *
Papież Franciszek opisuje biblijne fragmenty o miłosierdziu.
Właściwe Bogu jest stosowanie miłosierdzia i w tym najwyraźniej wyraża się jego wszechmoc». Słowa św. Tomasza z Akwinu pokazują, że miłosierdzie Boże nie jest znakiem słabości, lecz przejawem wszechmocy Boga.”( «Boże, Ty przez przebaczenie i litość najpełniej okazujesz swoją wszechmoc»)
„«Cierpliwy i miłosierny» – to podwójne określenie spotykamy często w Starym Testamencie jako opis natury Boga „ ( dobroć Boga zwycięża nad chęcią kary i zniszczenia ). Psalmy przywołują miłosierdzia:.
W misji Jezusa nie ma czegoś, co byłoby pozbawione współczucia. Jezus, wobec rzeszy ludzi, zmęczeni i strudzeni, zdezorientowani i bez przewodnika, odczuł w głębi serca silne dla nich współczucie (por. Mt 9, 36). Mocą tej właśnie miłości współczującej uzdrowił chorych, kilkoma chlebami i rybami nakarmił tłum do sytości (por. Mt 15, 37). wdowie płaczącej matki przywrócił syna, wskrzeszając go z martwych (por. Łk 7, 15). Również powołanie Mateusza wpisuje się w ten horyzont miłosierdzia. Jezus skrzyżował się z wzrokiem Mateusza spojrzeniem pełnym miłosierdzia, które przebaczyło grzechy tego człowieka oraz, zwyciężając opory innych uczniów, wybrało jego, grzesznika i celnika, aby stał się jednym z Dwunastu. Znamy przypowieści Jezusa, a szczególnie trzy z nich: przypowieść o zaginionej owcy, o zagubionej monecie i o synu marnotrawnym (por. Łk 15, 1-32) – . w tych przypowieściach Bóg zawsze przedstawiony jest jako pełen radości, przede wszystkim, gdy przebacza. W nich znajdujemy istotę Ewangelii oraz naszej wiary, ponieważ miłosierdzie jest ukazane jako siła, która zwycięża wszystko, która wypełnia serce miłością i pociesza przebaczeniem.
„Ile razy przebaczyć, Jezus odpowiada Piotrowi: «Nie mówię ci, że aż siedem razy, lecz aż siedemdziesiąt siedem razy» (Mt 18, 22). W przypowieści „nielitościwy dłużnik”, wezwany przed oblicze króla słyszy: «Czyż więc i ty nie powinieneś był się ulitować nad swoim współsługą, jak ja ulitowałem się nad tobą?» (Mt 18, 33). Przebaczenie zniewag staje się najbardziej ewidentnym wyrazem miłości miłosiernej, a dla nas chrześcijan jest nakazem, którego nie możemy pominąć. Jakże wydaje się nieraz trudne to przebaczenie! (…) Porzucić żal, złość, przemoc i zemstę – to warunki konieczne do tego, by żyć szczęśliwie. Przyjmujemy zatem zachętę Apostoła: «Niech słońce nie zachodzi nad waszym gniewem» (Ef 4, 26).
Chrystusa przedstawił miłosierdzie jako ideał życia i jako kryterium wiarygodności dla naszej wiary: «Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią» (Mt 5, 7). To jest błogosławieństwo, które powinno się stać dla nas inspiracją w tym Roku Świętym.
* * * * *
„Główną belką, na której wspiera się życie Kościoła, jest miłosierdzie. Wszystko w działaniu duszpasterskim Kościoła powinno zostać otulone czułością, z jaką kieruje się do wiernych; nic też z jego głoszenia i z jego świadectwa ukazanego światu nie może być pozbawione miłosierdzia. Wiarygodność Kościoła weryfikuje się na drodze miłości miłosiernej i współczującej.”
Jakub Starszy